Đất không có sổ đỏ, có được thừa kế không?

4 months ago

Không ít trường hợp người dân sử dụng đất từ lâu nhưng không có sổ đỏ. Khi người đó qua đời, con cháu của họ có được thừa kế tài sản đó không cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm. Không phải cứ có sổ đỏ thì mới có quyền sử dụng đất hợp pháp. Thực tế, việc lập di chúc để lại di sản thừa kế là đất không có sổ đỏ diễn ra khá phổ biến. Để hiểu rõ vấn đề này, mời bạn tham khảo bài viết dưới đây.

1. Điều kiện để lại di sản thừa kế

Theo Luật Đất đai 2013, người sử dụng đất được để lại di sản thừa kế là quyền sử dụng đất khi có các điều kiện sau:

- Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ/sổ hồng), trừ một số trường hợp đặc biệt;

- Đất không có tranh chấp;

- Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;

- Trong thời hạn sử dụng đất.

Về nguyên tắc thì chỉ khi có sổ đỏ, người sử dụng đất mới có đầy đủ quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, trong đó bao gồm quyền để lại di sản thừa kế.

04 điều kiện trên áp dụng đối với trường hợp người sử dụng đất thực hiện để lại di sản thừa kế theo di chúc. Xét về mặt giấy tờ pháp lý hợp lệ thì khi nhà đất chưa có sổ đỏ được coi như chưa hợp thức hóa giấy tờ chứng minh quyền sử dụng, quyền sở hữu của chủ thể có quyền định đoạt. → chưa có quyền định đoạt tài sản này.

Tuy nhiên, để đảm bảo nguyên tắc công bằng và thể theo ý nguyện của người đã khuất, thì bất động sản chưa có sổ hồng có thể vẫn được coi là di sản thừa kế và được giải quyết, phân chia theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định và tùy trường hợp.

2. Đất không có sổ đỏ, có được thừa kế không?

Đất không có sổ đỏ/sổ hồng vẫn được chia thừa kế, trừ trường hợp quyền sử dụng đất không hợp pháp, cụ thể việc xác định quyền sử dụng đất là di sản như sau:

- Đối với đất do người chết để lại mà người đó đã có Giấy chứng nhận thì quyền sử dụng đất đó là di sản và được phân chia thừa kế.

- Đối với đất do người chết để lại mà người đó có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất thì quyền sử dụng đất đó là di sản và được phân chia thừa kế (trường hợp này cần hợp thức hóa giấy tờ).

- Đối với đất do người chết để lại mà người đó không có Giấy chứng nhận cũng không có một trong các loại giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất thì cần thực hiện theo các trường hợp sau:

+ Trường hợp đương sự có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp nhưng chưa kịp cấp Giấy chứng nhận (tức là trường hợp này đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận nhưng chưa cấp) thì Tòa án giải quyết yêu cầu chia di sản là tài sản gắn liền với đất và quyền sử dụng đất đó.

+ Trường hợp đương sự không có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp nhưng có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền cho biết rõ là việc sử dụng đất đó không vi phạm quy hoạch và có thể được xem xét để giao quyền sử dụng đất thì Tòa án giải quyết yêu cầu chia di sản thừa kế là tài sản gắn liền với đất.

Đồng thời, phải xác định ranh giới, tạm giao quyền sử dụng đất đó cho đương sự để UBND cấp có thẩm quyền tiến hành các thủ tục giao quyền sử dụng đất và cấp Giấy chứng nhận cho đương sự theo quy định của pháp luật về đất đai.

+ Trường hợp UBND cấp có thẩm quyền có văn bản biết rõ việc sử dụng đất đó là không hợp pháp, di sản là công trình xây dựng (tài sản gắn liền với đất) không được phép tồn tại trên đất đó thì Tòa án chỉ giải quyết tranh chấp về di sản là tài sản trên đất đó.

- Trường hợp người chết để lại quyền sử dụng đất mà đất đó không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất và cũng không có di sản là tài sản gắn liền với đất, nếu có tranh chấp thì thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND theo quy định của pháp luật về đất đai.

Tóm lại:

Nếu đất được sử dụng hợp pháp thì được xác định là di sản thừa kế do người chết để lại, nếu sử dụng đất bất hợp pháp thì cần có sự trả lời của các cơ quan có thẩm quyền.

3. Rủi ro thừa kế đất không có sổ đỏ

Từ những phân tích trên, có thể thấy sẽ rất phức tạp và mất không ít thời gian khi giấy tờ chưa được hợp thức hóa mà còn kéo theo việc chia di sản thừa kế. Dĩ nhiên, để đảm bảo quyền lợi và ý nguyện của người để lại di sản thì vẫn có thể chia thừa kế nếu đất được sử dụng hợp pháp mặc dù chưa có hoặc chưa đầy đủ giấy tờ.

Tuy nhiên, cách xử lý vấn đề này không đơn giản, một số rủi ro có thể phát sinh như:

- Khó để chứng minh bất động sản là hợp pháp: Nếu bạn không có hoặc thiếu giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất của mình → không có cơ sở, căn cứ xác nhận việc sử dụng đất hợp pháp;

- Thời gian xử lý hồ sơ rất lâu: Nếu so với việc thừa kế đất đã có sổ đỏ thì thời gian để thừa kế đất không có sổ đỏ sẽ kéo dài gấp đôi, gấp ba do phải hợp thức hóa giấy tờ pháp lý xong mới tới giai đoạn chia thừa kế;

- Thực hiện sai quy trình: Nhiều trường hợp khi giấy tờ chưa hợp pháp, chưa đầy đủ đã vội thực hiện khai nhận di sản thừa kế, điều này không đúng quy trình nên có thể sẽ bị trả hồ sơ và không biết cách thực hiện như thế nào cho đúng;

- Phát sinh tranh chấp: Như đã phân tích, nếu không am hiểu về pháp lý bất động sản, khi chưa được hợp thức hóa giấy tờ mà đã thực hiện phân chia tài sản, khi bị trả hồ sơ, không thể thực hiện được có thể dẫn tới tranh chấp nội bộ gia đình.

Lưu ý rằng:

- Các thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn cần kiểm tra kỹ các quy định hiện hành để đảm bảo việc hợp thức hoá quyền sử dụng đất, cấp sổ đỏ, khai nhận di sản thừa kế liên quan đến đất đai thành công, an toàn.

- Do tính phức tạp của các thủ tục pháp lý nên bạn cần phải có đơn vị chuyên môn hỗ trợ, tránh tình trạng bị trả hồ sơ. Bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia để được hỗ trợ trong việc chuẩn bị hồ sơ, tư vấn cụ thể về trường hợp của bạn và giải quyết các vấn đề phức tạp.

- Việc lựa chọn một đơn vị tư vấn có kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn là sự lựa chọn an toàn và hoàn hảo nhất. Bằng chuyên môn nghiệp vụ và kinh nghiệm lâu năm, chúng tôi có thể giúp bạn giải quyết vấn đề nhanh chóng, tiết kiệm chi phí, thời gian, đảm bảo an toàn.

4. Tra cứu toàn bộ thông tin BĐS tại GNha

Với mong muốn tạo nên sự khác biệt và hỗ trợ tối ưu khách hàng cách kiểm tra các thông tin pháp lý, giảm thiểu rủi ro mất tiền tỷ trong quá trình mua bán. GNha mang đến bộ công cụ 5 giải pháp kiểm tra thông tin trực tuyến, chỉ cần ngồi tại nhà cũng có thể tìm hiểu rõ ràng các thông tin về nhà đất. Tại website GNha.vn hoặc ứng dụng điện thoại GNha, bạn có thể kiểm tra MIỄN PHÍ 5 thông tin pháp lý nhà đất buộc PHẢI BIẾT:

- Thông tin quy hoạch: đất thuộc loại quy hoạch gì? Có được xây nhà ở, kinh doanh không? Diện tích đất bị quy hoạch là bao nhiêu? Diện tích đất còn lại không bị quy hoạch là bao nhiêu? Lộ giới quy hoạch bao nhiêu?

- Thông tin xây dựng: nhà được xây bao nhiêu tầng? Được xây bao nhiêu % diện tích đất? Có được xây mới hay sửa chữa cải tạo không? Có nhân viên chuyên môn xuống kiểm tra hiện trạng thực tế.

- Giá trị của BĐS: giá trị thực tế của tài sản trên thị trường, là cơ sở để tham khảo, thương lượng giữa các bên,…

- Giá khai thuế mua bán: là cơ sở tham khảo để khai thuế khi giao dịch, tránh bị huỷ hợp đồng mua bán, không cập nhật mua bán được, hoặc thậm chí bị gán vào tội trốn thuế

- Thông tin ngăn chặn: chủ sở hữu là ai? Của cá nhân hay của các đồng sở hữu? Tài sản có được phép giao dịch không, có an toàn không?

Lưu ý: Các thông tin trên web và ứng dụng chỉ có giá trị tham khảo, vì việc tổng hợp các thông tin từ hàng ngàn dữ liệu có thể có sự sai lệch. Do đó khi muốn kiểm tra chuyên sâu, có tính chính xác cao nhất, bạn nên liên hệ trực tiếp với GNha. Điều này giúp bạn tránh được những rủi ro và lừa đảo trong quá trình mua bán nhà đất.

Thông tin liên hệ

Trụ sở: 1014 Trường Sa, Phường 12, Quận 3, TP.HCM